Bikaç haftadır alt yapısını hazırladığım Roma'nın İmparatorluk olma yolunda ki serüvenini dün gece yapmış olduğum büyük bir atakla bitirmek üzereyim. Çok yoruldum, beynim pişmaniyeye döndü. Blog sahibemizin özel işlerinin yoğunluğu sebebiyle boş bırakmak zorunda kalmasından daha önceden planladığım şeylere hız vermek zorunda kaldım ki yorulsamda açıkçası buna değdi. Artık bittiğinde bende bir çıktısını alıp arşivime koyacağım, sizlerede tavsiye ederim.
KARTACA SAVAŞLARI (M.Ö.264 – 146)
PÖN: Phonikes kelimesinden gelmektedir. Romalılar kısaca Pön derlerdi. Kartaca şehri M.Ö.814 yılında Fenikeli Tüccarlar tarafından kuruldu.
Kartaca savaşlarına Pön savaşlarıda denir (İngilizcede 'Punic Wars olarak geçer). Pön denmesinin sebebi Kartaca'nın M.Ö.814 senesinde Phonikes (Fenikeliler) tarafından kurulması ve Romalıların bu şehre Pön adını vermesinden kaynaklanmaktadır. M.Ö.270'li yıllarda Roma Apenin yarımadasında birliğini tamamlamış, Tarentum körfezini ele geçirdikten sonra artık Messenya boğazı üzerinden Sicilya adası üzerine geçme sinyalleri veriyordu. Kartaca şehri ise uzun bir dönem Akdeniz'deki deniz ticaretini yönlendirmiş ayrıca arka tarafındaki verimli topraklarda (Nümidya) zenginleşmişti. Açıkçası iki kuvvetin karşı karşıya gelmesi kaçınılmazdı. Nitekim tarihler M.Ö.264'ü gösterdiğinde Sicilya adasındaki bir Yunan kolonisinin Kartaca tarafından desteklenmesini bahane eden Roma Sicilya'ya çıkarak bu savaşı başlatmış oluyordu.
Roma tarihinde çok önemli bir yeri olan Kartaca savaşları aralıklarla 118 yıl sürmüş olup üç aşamada vuku bulmuştur.
I.KARTACA SAVAŞI: 23 yıl süren bir deniz savaşıdır. Roma'lılar deniz gücü olarak Kartaca donanmasını örnek almış ve karada güçlü olan bir orduya sahipti. Kartaca'lılar ise elbette denizde oldukça deneyimli ve güçlü idiler. Ancak savaşın sonucu Roma'nın lehine oldu. M.Ö.241 senesine kadar devam eden deniz savaşları nihayet yapılan büyük bir savaşın sonucunda Kartaca donanması yok edilmiştir. Roma'nın büyük bir savaşı kazanmasının nedeni icad ettikleri makara sisteminden kaynaklanmaktadır. Geminin orta bölümüne kurulan bir çark ve bu çarka bağlı köprü ile rakip gemilere asker sevkiyatı bu savaşın kaderini belirlemiştir.
II.KARTACA SAVAŞI: I.Kartaca Savaşından sonra Kartaca'lılar Akdeniz'deki egemenliğini kaybetmişti. Uzun yıllar burada ticaret yapmayı alışkanlık haline getiren Kartaca'lılar için bu durum kesinlikle kabul edilebilecek bir durum değildi. Roma'nın bu zamanlarda kuzeyde Kelt kabileleriyle savaşmasını fırsat bilen Kartaca'lılar hem Roma'dan intikam almak hem de Akdeniz'deki üstünlüklerini tekrar kazanabilmek için Hannibal komutasında İber yarımadasına çıkarma yaptılar. Böylece Hannibal'ı meşhur eden II.Kartaca Savaşı başlamış oluyordu. Hannibal'ın bu ünü ordusunda ki fillerden kaynaklanıyordu. Roma İspanya'nın doğusunda ki bir sahil kenti olan Saguntum şehrine sınır kabul edildiğini gösteren bir anlaşma teklif etse de Hannibal ve filleri Saguntum'u kısa sürede geçtiler. Roma'nın savaşmaktan başka çaresi yoktu. Hannibal'ın böyle bir strateji izlemesinin iki temel nedeni vardı:
1*Yürüdüğü bölgelerdeki halkı isyana teşvik ederek orduya katmak
2*Bu zor geçen seferinde askerlerin kaynaşmasını sağlayarak Roma üzerinde psikolojik etki oluşturmak.
Hannibal ve ordusu bir yandan zor hava şartlarıyla mücadele ederek Alp dağlarının geçitlerine ulaşmaya çalışıyor bir yandan da Roma'nın üzerinde gönderdiği ordularla savaşıyorlardı. Hannibal üç savaşta galip çıkmıştı. Bütün zor şartlara rağmen Alp dağlarının geçitlerine ulaşmayı başarmıştı. Üstelik M.Ö.216 senesinde Roma ile yapılan Kanne Savaşında Roma ordusu bir kez daha bozguna uğruyordu. Hannibal'ın davul sesleri artık Roma'dan duyuluyordu. Roma senatörleri ve halkı bir telaş içindeydiler. Fakat Hannibal'ın ordusuda çok yıpranmıştı. Üstelik İspanya'dan ve Kartaca'dan gelmesi gereken yardımlar Roma'lılar tarafından engellenmişti. Roma bu sıkıntıdan kurtulmak için önemli bir adım atarak Skipion komutasında Kartaca kıyılarına asker çıkardı. Bu gelişme üzerine Hannibal Kartaca'ya dönmek zorunda kaldı. 202 yılında Zama Meydan Savaşında Kartaca'lılar yenildi. Böylece Kartaca çok daha ağır şartlarda Roma ile anlaşmak zorunda kaldı. Hannibal ülkesini kurtarmak için Bitinya krallığına sığındı. Fakat bu da Kartaca'yı kurtarmaya yetmedi. Kartaca anlaşma gereği bütün donanma ve silahını Roma'ya teslim ediyor ve Roma'dan izin almadan hiç bir krallıkla savaşmayacağını taahhüt ediyordu. Bu Kartaca'nın fiilen varlığını korusa da bağımsızlığını kaybetmesi manasına geliyordu.
III:KARTACA SAVAŞI: Roma'lıların belleğinde bu tarihi düşmanı tamamen ortadan kaldırmak vardı. Nitekim M.Ö.149 senesinde Nümidya halkını kışkırtarak Roma, Kartaca'ya saldırmalarını sağladı. Doğal olarak karşılık veren Kartaca kıyılarına çıktı. Kartacalılar son damlaya kadar Roma ile savaştı. Ancak Roma M.Ö.146'da Kartaca'da büyük bir katliam gerçekleştirdi. Şehrin tamamı yakılıp yıkıldı. Kartaca tarih sahnesinden silindi. Sonuçta Roma batı Akdeniz'de ve K.Afrika bölgesinde tam olarak hakimiyet kurmuştu. Şimdi sıra doğu Akdeniz'de idi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder